Eugeniusz Konik

ur. 11.11.1914 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 29.04.2002 r. we Wrocławiu –  historyk, naukowiec,  nauczyciel akademicki związany z uczelniami we Wrocławiu i Opolu.

Imię i nazwisko	Eugeniusz Adam Konik
Data i miejsce urodzenia	11.11.1914, Lwów
Data i miejsce śmierci	29.04.2002, Wrocław
Zawód	nauczyciel akademicki

Eugeniusz Konik w 1933 r. ukończył VI Państwowe Gimnazjum im. Stanisława Staszica we Lwowie o profilu humanistycznym. Następnie rozpoczął studia z zakresu filologii klasycznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Wśród jego wykładowców byli m.in. profesorowie filologii klasycznej:  Stanisław Witkowski (1866- 1950), Jerzy Kowalski (1893-1948) i Ryszard Gansiniec (1888-1958). Jako przedmiot dodatkowy studiował archeologię klasyczną pod kierunkiem prof. Edmunda Bulandy (1882-1951) i prof. Kazimierza Majewskiego (1903-1981). Ukończył edukację w 1938 r., uzyskując dyplom i nominację na zastępcę asystenta przy Katedrze Archeologii Klasycznej tegoż Uniwersytetu.

W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany (prawdopodobnie w stopniu oficerskim). Dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w obozie jenieckim - oflagu Woldenberg II C. ( polski Dobiegniew, woj. lubuskie). Obóz przeznaczony był dla oficerów Wojska Polskiego i ich ordynansów. W oflagu po zorganizowaniu tajnego uniwersytetu, uczęszczał na wykłady i seminaria prowadzone przez znanych filologów uniwersyteckich: prof. K. Michałowskiego i prof. Wiktora Steffena (1903-1997). Z niewoli został oswobodzony w lutym 1945 r. przez wojska radzieckie.

W 1945 r. trafił do Lublina. Tam podjął prace na uczelni, został młodszym asystentem przy Katedrze Etnologii i Etnografii na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej (MCS). Równocześnie kontynuował studia w zakresie filologii klasycznej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, które ukończył wiosną 1946 r. z tytułem magistra filozofii. W tym samym roku przeniósł się do Wrocławia i podjął pracę jako starszy asystent w Katedrze Historii Starożytnej Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, kierowanej wówczas przez prof. Kazimierza Majewskiego. W 1950 r. uzyskał stopień doktorat na podstawie pracy Kontakty plemion Śląska w pierwszych wiekach naszej ery z imperium rzymskim. W latach 1952-1956 pracował ponownie w Lublinie, na Uniwersytecie MCS zorganizował Zakład Historii Starożytnej otrzymał tytuł naukowy docenta. W latach 1955-1958 był równocześnie zatrudniony w Instytucie Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk, a od 1962 r. wchodził w skład Rady Naukowej tego Instytutu.

W 1956 r. powrócił do Wrocławia. W 1958 r. został kierownikiem Katedry Historii Starożytnej Uniwersytetu Wrocławskiego, a od 1969 r. do emerytury był kierownikiem Zakładu Historii Starożytnej. W 1967 r. został profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Wrocławskim, w 1980 r. został profesorem zwyczajnym na tej uczelni, z którą związał się na stałe. W latach 1970-1971 był wicedyrektorem, a w okresie 1975-1976 -  dyrektorem Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Związany był także z opolską Wyższą Szkołą Pedagogiczną (WSP). W latach 1960-1969 zasiadał we władzach WSP, najpierw pełnił funkcję prodziekana, a następnie w latach 1963-1969 dziekana Wydziału Filologiczno-Historycznego WSP. Był prezesem Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Na dorobek Profesora Konika składa się około 300 prac naukowych, publikacji popularno-naukowych, przekładów, recenzji i omówień. Większość z nich dotyczy historii starożytnego Rzymu, szczególnie późnej Republiki oraz postaci i działalności Gajusza Juliusza Cezara.

Z ważniejszych publikacji można wymienić m.in. pracę pt. Śląsk starożytny a imperium rzymskie (Wrocław-Warszawa 1959) oraz monografię pt. Znaleziska monet rzymskich na Śląsku (Wrocław-Warszawa 1965).

Do dokonań naukowych należały także, organizowane przez E. K., konferencji krajowe i Międzynarodowe. Cenne było ogólnopolskie spotkanie naukowe z 1976 r., odbyte w Karpaczu, a  poświęcone 1500-letniej rocznicy upadku cesarstwa zachodniorzymskiego oraz kolokwium międzynarodowe z 1977 r. na temat 2050 rocznicy powstania Spartakusa.

Konik był także założycielem i długoletnim redaktorem, wydawanej od 1963 r., serii „Antiquitas" ukazującej się w „Acta Universitatis Wratislaviensis”,  publikacji istotnej dla nauki  zajmującej się antykiem. E. K. zajmował się także popularyzacją wiedzy, od 1960 do 1980 r.  kierował i prowadził otwarte Powszechne Wykłady Uniwersyteckie na Uniwersytecie Wrocławskim dla środowiska pozanaukowego.

W ciągu blisko 50 lat pracy pedagogicznej wykształcił we Wrocławiu i w Opolu około 200 magistrów i wypromował kilku doktorów.

Członek wielu towarzystw naukowych, m.in. Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, w którym pełnił funkcję sekretarza Wydziału II Nauk Historycznych i Filozoficznych, Towarzystwa Naukowego Płockiego, Polskiego Towarzystwa Religioznawczego, Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Filologicznego, Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego. W latach 1952-1989 członek PZPR.

Odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Budowniczego Wrocławia", medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939 r.”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, medalem „Nauka w Służbie Ludu" za zasługi dla Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz  posiadacz tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL".

W 1985 r. przeszedł na emeryturę.

Żonaty z  Wandą Nowosielską-Konikową, z którą przygotował do druku pełny przekład dzieł Gajusza Juliusza Cezara, opatrzony wstępem i komentarzem.

[Cyt.:] – „Profesor był w Polsce bez wątpienia jednym z najlepszych specjalistów, znawców Cezara i jego epoki. Promieniował energią, posiadał siłę woli, a także szczególny charakter i temperament polemiczny, co nie zawsze zjednywało mu zwolenników i przynosiło zrozumienie oraz akceptację środowiska badaczy świata antycznego oraz historyków innych epok. Z drugiej zaś strony cenił przyjaźń i był uczynny. [Suder W., Profesor Eugeniusz Konik 1914-2002, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2002, nr 4, s. 549-550].

Pochowany:  na cmentarzu komunalnym Psie Pole we Wrocławiu.

Bibliografia podmiotowa (wybór)

Konik E.A., Badania nad pismem i językiem ludów egejskich, Warszawa 1955.

Konik E. A., Gajusz Juliusz Cezar, Wojna galijska, przekł. z jęz. Łacińskiego i oprac., Wrocław 1978.

Konik E. A., 1500-lecie upadku cesarstwa zachodniorzymskiego. Materiały Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego w Karpaczu, 8-9 grudnia 1976 r., Wrocław 1979.

Konik E.A., Dramat starożytny, Wrocław 1984.

Konik E.A., Gajusza Juliusza Cezara Wojna domowa w relacjach nieznanych autorów. Wojna aleksandryjska, Wojna afrykańska, Wojna hiszpańska, przekł. z łacińskiego, współautor: Wanda Nowosielska-Konikowa, Wrocław 1992

Konik E.A., Wojna domowa. Księga III. Gajusz Juliusz Cezar, przekł. z jęz. łacińskiego, współautor: W. Nowosielska-Konikowa, Wrocław 1992.

Bibliografia przedmiotowa

Nicieja, S., Alma Mater Opoliensis. Ludzie, fakty, wydarzenia, Opole 2004, s. 75.

Suder W., Profesor Eugeniusz Konik 1914-2002, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2002, nr 4, s. 549-550.

Kto jest kim w Polsce, Warszawa 1989, s. 568-569.

Prof. Eugeniusz Konik (1914-2002), https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,842648.html, [dostęp: 10.04.2023 r.].

Autor hasła

Maria Kalczyńska