Emil Kobierzycki

ur. 04.06.1892 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 09.01.1963 r. w Bytomiu –  duchowny rzymskokatolicki, wikariusz kapitulny Administracji Śląska Opolskiego.

Imię i nazwisko	ks. Emil Kobierzycki
Data i miejsce urodzenia	4.06.1892, Lwów
Data i miejsce śmierci	9.01.1963, Bytom
Zawód	duchowny rzymskokatolicki

Ks. Emil Kobierzycki był synem radcy namiestnictwa Galicji i Marii z d. Merz. Po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Podczas okupacji carskiej Rosji został wywieziony wraz z ojcem i wujem Gruszeckim do Irkucka. Po powrocie udał się do Saratowa nad Wołgą, gdzie pod opieką ks. J. Trzeciaka podjął studia teologiczne w niemieckim seminarium duchownym.   Po wybuchu rewolucji bolszewickiej udało mu sie przedostać przez Finlandię, Szwecję, Niemcy i Austrię do Lwowa, gdzie z rak abp J. Bilczewskiego otrzymał w 1918 r. w Katedrze Lwowskiej świecenia kapłańskie. W 1918 r. został prezbiterem.  Następnie pełnił funkcję wikariusza i katechety w szkole w par. św. Marii Magdaleny we Lwowie. (1918–1920), ekspozyta par. Zazule - Kozaki k. Złoczowa (1920–1924), administratora par. Bełz (1924–1925), proboszcza par. Ponikowa (1925–1930), Strusów (1930–1937) i Brody (1937–1944) oraz dziekana dek. Brody. Od 1937 r. był proboszczem w Brodach, gdzie wyremontował kościół i wybudował kaplicę św. Teresy. Przeżył działania frontowe w 1939 r. i wojny niemiecko-radzieckiej w 1941 r. Podczas okupacji niemieckiej bronił swoich parafian i pomagał Żydom, pomagała mu w tym dobra  znajomość języka niemieckiego. Wśród uratowanych był m.in. księgowy brodzki Feliks Westow i inni miejscowi Żydzi. Przeżył wywózkę do łagru lwowskiego, skąd uciekł podczas transportu i ukrył się w Brzesku.

W kwietniu 1944 r. musiał opuścić Brody i wyjechał do diecezji tarnowskiej. Uczył katechezy w szkole w Brzesku. 17.07.1945 r. udał się do Wrocławia, gdzie 29.07.1945 r. otrzymał od wikariusza kapitulnego ks. Ferdinanda Piontka jurysdykcję, z zadaniem roztoczenia opieką duszpasterską Polaków w Opolu, a wśród nich ekspatriantów z Kresów Wschodnich. Przybyło do Opola wielu dawnych mieszkańców Brodów. Zamieszkał w par. św. św. Piotra i Pawła w Opolu – stolicy administratury apostolskiej Śląska Opolskiego. Pracował jako substytut kuracji, proboszcz par. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha w Opolu (24.10.1945–1951), referent ds. ekspatriantów (od 19.09.1945), wizytator i delegat. ds. szkolnych (od 21.02.1946) oraz członek Rady Diecezjalnej.

W kościele Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha, określanego potocznie kościołem “Na Górce”, umieścił cztery obrazy przywiezione z Kresów – obraz Matki Boskiej Częstochowskiej pędzla Ludwiki Abramowiczowej z Brodów oraz trzy obrazy z kolegiaty w Stanisławowie: powieszone w nawie głównej – Matki Boskiej oraz na filarach – Serca Pana Jezusa i Pana Jezusa w Ciemnicy. W 1950 r. przeprowadził remont wnętrza kościoła po okresie wojennym.

Został mianowany konsultantem diecezjalnym. W 1951 r. funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa zabezpieczyli parafię i oznajmili ks. Emilowi o “wytypowaniu” jego na Wikariusza Generalnego w zastępstwie wydalonego przez komunistów Administratora Diecezjalnego ks. Bolesława Kominka. Otrzymał od prymasa Stefana Wyszyńskiego akceptację “w imię dobra sprawy kościoła”. Od 01.02.1951 do 15.12.1956 r. kierował Ordynariatem Administracji Śląska Opolskiego, do czasu aż ks. Franciszek Jop mianowany został przez papieża biskupem opolskim. W tym okresie kościół na Ziemiach Odzyskanych przechodził bardzo trudny okres - w 1951 r. ówczesna władza państwowa usunęła pięciu administratorów na tych terenach. Aresztowano wielu biskupów. Rząd PRL powołał ruch księży patriotów, mający w założeniu rozbić jedność kościoła w Polsce. Usuwano z parafii nielojalnych proboszczów.

E.K. Przyczynił się do utworzenia sądu duchownego pierwszej instancji w Opolu (1951) oraz edycji pisma diecezjalnego “Katolicy”, wydawanego przez Stowarzyszenie “PAX” (1954). W 1952 r. przewodniczył w katedrze uroczystościom 250-lecia obrazu Matki Bożej Opolskiej. W wydarzeniu brał udział prymas Stefan Wyszyński.

26.06.1954 r. wydał pod naciskiem władz państwowych dekret, na mocy którego wysiedlono 20 proboszczów pochodzenia śląskiego (w tym profesorów i wychowawców seminarium duchownego) oraz zlikwidowano ok. 150 żeńskich domów zakonnych i przesiedlono ok. 1000 sióstr zakonnych z klasztorów. Tę decyzję tłumaczył “racją stanu”. W tym niezwykle ciężkim czasie przyszło ks. Kobierzyckiemu sprawować posługę pasterską na Śląsku Opolskim.. Mimo trudnych momentów i bolesnych decyzji ks. Kobierzycki potrafił utrzymać jedność kościoła na ziemi opolskiej. Z godnością odszedł z zajmowanego stanowiska i przygotował grunt nowemu ordynariuszowi bp. Fr. Jopowi, który w grudniu 1956 r. objął rządy kościelne na Śląsku Opolskim. 

W grudniu 1956 r. został mianowany przez biskupa Jopa kuratorem Niższego Seminarium Duchownego w Gliwicach. Od 02.08.1957 był wikariuszem ekonomem par. NSPJ w Bytomiu – Chruszczowie i jej administratorem do 15.10.1957, a następnie proboszczem par. Świętej Trójcy w Bytomiu (02.07.1958-1963). Miał godność radcy diecezjalnego (od 20.09.1945), protomotoriusza apostolskiego (infułata od 1951). Zmarł 09.01.1963 w Bytomiu. Pochowany został na cmentarzu Mater Dolorosa w Bytomiu.

Jest autorem kilkunastu listów pasterskich i odezw.

Bibliografia podmiotowa

Kopiec J., Kobierzycki E., (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, pod. red. M. Patera, Katowice 1996, s. 176-177.

Bibliografia przedmiotowa

Bardecki A. ks., Zawsze jest inaczej, Kraków1995.

Hanich A. Duchowni z Kresów Wschodnich na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej , [w:] E.Trela – Mazur E., Powojenne losy inteligencji kresowej-, Opole 2007, s. 141 – 145.

Hanich,A., Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945–1946, Opole 2008, s. 228, 231, 249-253.

Kobierzycki Emil, [w:] Leszczyński M., Księża diecezjalni ekspatrianci Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego. Słownik biograficzny, Warszawa 2020, s.347-348.

Kopiec J., Kobierzycki E., [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 176-177.

Kopiec J., Wysiedlenie duchowieństwa katolickiego z Opolszczyzny w 1954 roku, [w:] Represje wobec Kościoła Katolickiego na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie 1945–1989, red. S.A. Bogaczewicz , S. Krzyżanowska, Wrocław 2004, s. 90-96

Kucharski W., Droga do stabilizacji administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej, Wrocław 2013.

Kucharz E., ks., Opolski Kościół na Górce, Opole ...

Natone Gelber,  Dzieje Żydów w Brodach, Jerozolima 1955. ???

Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini, Leopoli 1926, s. 51

Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini, Leopoli 1936, s. 182, Schematismus Archidioecesis Leopoliensis Ritus Latini, Leopoli 1939, s. 38

Hubicki J., Nasze wspomnienia szkolne od 1952 r. Opole 2020.  [Materiały niepublikowane]

Autor hasła

Jerzy Hubicki [sierpień 2022 r.]