Czesław Eugeniusz Blicharski

Z Kresowianie na Śląsku
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

ur. 5.07.1918 r., w Tarnopolu (obecnie Ukraina), zm. 21.03.2015 r., w Zabrzu – plutonowy Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kolekcjoner, twórca unikatowej kolekcji „Archiwum Tarnopolskiego”.

Zdjęcie portretowe Czesława Blicharskiego
Imię i nazwisko Czesław Eugeniusz Blicharski
Data i miejsce urodzenia 5.07.1918, Tarnopol
Data i miejsce śmierci 21.03.2015, Zabrze
Zawód wojskowy
Czesław Blicharski
Czesław Blicharski

Czesław Blicharski był synem Michała, kolejarza pracującego m.in. w 1912 r. w węźle kolejowym w Zagórzu, i Zuzanny z d. Pacior. Od 1917 r. rodzina mieszkała w Tarnopolu. Miał kilku braci i siostrę, najbardziej znany był starszy brat Wacław Blicharski (1910–1972), działacz harcerski w II Rzeczypospolitej, uczestnik walk o Monte Cassino, po wojnie harcerz i alpinista w Argentynie. Cz. B. od 1924 r. uczył się w szkole powszechnej przy Państwowym Seminarium Nauczycielskim im. H. Sienkiewicza, a od 1928 r. w II Państwowym Gimnazjum im. J. Słowackiego w Tarnopolu. Po zdaniu matury w 1936 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, przerwane w 1939 r. wybuchem II wojny światowej. W czasie studiów związał się z prawicowym środowiskiem politycznym. Na I roku studiów wstąpił do Młodzieży Wszechpolskiej i brał aktywny udział w jej akcjach, a na III roku – do Akademickiego Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej.

Wybuch wojny zastał go w rodzinnym Tarnopolu, gdzie włączył się w działania Straży Obywatelskiej. Wiosną 1940 r. wraz z trzema braćmi zdecydował się na ucieczkę z sowieckiej strefy okupacyjnej na Węgry, jednak podczas próby przekroczenia granicy zostali schwytani przez NKWD. Cz.B. był trzymany w więzieniach w Stanisławowie i Humaniu, po czym został skazany na 5 lat pracy przymusowej i wywieziony do łagru k. Archangielska, a następnie do Workuty. Przebywając w skrajnie trudnych warunkach chorował na malarię, szkorbut, tyfus, kurzą ślepotę. W październiku 1941 r. został zwolniony z obozu pracy na mocy układu Sikorski-Majski; dotarł do Buzułuku, by dołączyć do tworzącej się w ZSRR Armii Polskiej. Trafił do zgrupowania lotnictwa i marynarki, po czym poprzez Iran, Bombaj, Kapsztad w czerwcu 1942 r. do Wielkiej Brytanii (Glasgow). Po szkoleniach teoretycznych w kwietniu 1943 r. przyjęty został  do polskiej szkoły pilotażu w Hucknall, gdzie odbywał pierwsze szkolenia załóg powietrznych. Latem 1943 r. został skierowany do Kanady na kurs bombardierów, który ukończył ze stopniem sierżanta Royal Air Force. Do Anglii powrócił w marcu 1944 r. Pierwszy lot operacyjny odbył w październiku 1944 r. W styczniu 1945 r. otrzymał przydział do 300 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Mazowieckiej” w Faldingworth. Pełnił służbę od stanowiska strzelca do bombardiera, latał na bombardowania Wiesbaden, Drezna, Dortmundu, Norymbergi, Hanoweru, Kilonii i innych miast oraz na siedzibę Hitlera w Alpach, potem transportował oswobodzonych jeńców z Belgii i zaopatrywał w żywność Holendrów. Łącznie wykonał 19 lotów bojowych, zakończył wojnę w polskim stopniu plutonowego. Po wojnie kontynuował (rozpoczęte we Lwowie) studia prawnicze na Uniwersytecie Oksfordzkim i w listopadzie 1945 r. uzyskał tytuł magistra prawa. Na początku 1949 r. wyjechał do Argentyny, gdzie po 1945 r. znaleźli się jego bracia. Pracował w fabryce tekstylnej i uczył się jednocześnie języka hiszpańskiego.

W 1955 r. zdecydował się na powrót do Polski, gdyż tam od 16 lat czekała na niego jego dawna miłość, przyszła żona, Kazimiera. Po przyjeździe w lutym 1956 r. osiedlił się w Zabrzu. W kraju spotkały go represje ze strony władz komunistycznych: absolwent Oxfordu, biegle władający kilkoma językami, nie mógł znaleźć pracy. Najpierw był referentem na kopalni węgla kamiennego „Makoszowy” w Zabrzu, później pracował w przedsiębiorstwie remontowym, w Instytucie Budownictwa w Katowicach, w Biurze Projektów Przemysłu Metali Nieżelaznych w Katowicach oraz (dzięki znajomości języków obcych) w zespole nadzorującym komputeryzację Huty Metali Nieżelaznych „Szopienice” w Katowicach. W 1978 r. Cz.B. przeszedł na wcześniejszą emeryturę i zajął się utrwalaniem pamięci o stronach rodzinnych na Kresach Wschodnich. Nawiązywał kontakty z przedwojennymi mieszkańcami Tarnopola, zbierał od nich relacje i dokumenty. Prowadził poszukiwania  w bibliotekach i archiwach. Wraz z żoną Kazimierą stworzyli obszerne „Archiwum Tarnopolskie”. Owocem ich pracy są książki wydawane własnym nakładem z serii Miscellanea tarnopolskie, w tym wspomnienia z okresu 1918–1956, album fotografii, historia Tarnopola, historia tamtejszych nekropolii, szkół, harcerstwa oraz opis zbrodni ukraińskich nacjonalistów na Polakach w województwie tarnopolskim. Opracował słownik biograficzny tarnopolan, zawierający około 12 000 nazwisk (maszynopis). Opublikował także przeżycia łagrowe i wojenne oraz spisał wspomnienia z lat PRL (nie wydane). Publikował w „Sowińcu”, półroczniku Fundacji Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego w Krakowie. Współpracował z Ośrodkiem „KARTA” przy redagowaniu indeksu obywateli polskich represjonowanych w ZSRR. W 2002 r. zgromadzone „Archiwum Tarnopolskie” przekazał działającej w Krakowie Fundacji Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego (właścicielem zbiorów fundacji jest Biblioteka Jagiellońska). Jest to olbrzymi zbiór liczący ponad 30 metrów bieżących archiwaliów, w tym ponad 4 tys. unikatowych fotografii z XIX i XX w. Są one udostępnione na stronie internetowej: www.tarnopol.pl  

Po przyjeździe do Polski w 1956 r. poślubił Kazimierę, z którą miał jedną córkę, Bożenę.

Odznaczony: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008 r.), Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym (trzykrotnie), Medalem Wojska, Krzyżem Zesłańców Sybiru, Gwiazdą za Wojnę 1939–1945, Medalem Obrony, Medalem Wojny 1939–1945, Gwiazdą Francji i Niemiec, Polowym Znakiem Bombardiera (nr 116), Zasłużonym Kulturze - Gloria Artis (2011 r.).

Nagrodzony: Kustoszem Pamięci Narodowej, nagrodą Instytutu Pamięci Narodowej (2014 r.).

Pochowany na cmentarzu parafialnym przy ul. Kossaka w Zabrzu-Biskupicach.

Bibliografia podmiotowa

Blicharski Cz. E., Harcerstwo tarnopolskie 1911–1944, Londyn 1991.

Blicharski Cz. E., Tarnopol zatrzymany w kadrze pamięci, Zabrze 1992.

Blicharski Cz. E., Miscellanea tarnopolskie, T. 1, Biskupice 1994.

Blicharski Cz. E., Tarnopolanie na starym ojców szlaku, Biskupice 1994.

Blicharski Cz. E., Miscellanea tarnopolskie, T. 2, Biskupice 1995.

Blicharski Cz. E., Miscellanea tarnopolskie. T. 3, Historia gimnazjów i seminariów tarnopolskich, Biskupice 1996.

Blicharski Cz. E., Tarnopolanina żywot niepokorny, Biskupice 1996 (wyd. 2 popr.: Warszawa 2013).

Blicharski Cz. E., Miscellanea tarnopolskie. T. 4, Tarnopolskie Campo Santo przypomina..., Biskupice 1997.

Blicharski Cz. E., Miscellanea tarnopolskie. T. 5, Petruníu ne ubywaj mene! Czystka etniczna w wykonaniu nacjonalistów ukraińskich na terenie województwa tarnopolskiego, Biskupice 1998.

Blicharski Cz. E., W służbie mojej Małej Ojczyźnie Tarnopolem zwanej, Kraków 2013.

Bibliografia przedmiotowa

http://www.tarnopol.pl/ [dostęp: 30.09.2022 r.]

Archiwum Tarnopolskie rodziny Blicharskich w Krakowie: https://dzieje.pl/aktualnosci/archiwum-tarnopolskie-rodziny-blicharskich-w-krakowie [dostęp: 30.09.2022]

Wystawa Archiwum Tarnopolskie rodziny Blicharskich: https://centrumedu.ipn.gov.pl/ph/archiwum-1/2016/5676,Wystawa-Archiwum-Tarnopolskie-rodziny-Blicharskich.html [dostęp: 30.09.2022]

Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej  2014: Czesław Blicharski (1918–2015): https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/konkursy-i-nagrody/nagroda-kustosz-pamieci/2014/24294,Czeslaw-Blicharski-19182015.html [dostęp: 30.09.2022]

Drezno: to nie był bohaterski lot. Z kapitanem Czesławem Blicharskim, lotnikiem polskiego Dywizjonu 300, rozmawia Piotr Zychowicz: https://www.rp.pl/plus-minus/art7813261-drezno-to-nie-byl-bohaterski-lot [dostęp: 30.09.2022]

Mjr Czesław Blicharski nie żyje. Ostatni lotnik 300. Dywizjonu Bombowego „Ziemi Mazowieckiej” zmarł: https://dziennikzachodni.pl/mjr-czeslaw-blicharski-nie-zyje-ostatni-lotnik-300-dywizjonu-bombowego-ziemi-mazowieckiej-zmarl/ar/3795579 [dostęp: 30.09.2022]

Nie żyje ostatni lotnik 300. Dywizjonu Bombowego, Czesław Blicharski: https://historia.wprost.pl/499616/nie-zyje-ostatni-lotnik-300-dywizjonu-bombowego-czeslaw-blicharski.html [dostęp: 30.09.2022]

Zmarł Czesław Blicharski: https://zabrze.naszemiasto.pl/zmarl-czeslaw-blicharski-lotnik-slynnego-dywizjonu-300/ar/c1-3324193 [dostęp: 30.09.2022]

Zmyślony W., Czesław E. Blicharski: https://www.polishairforce.pl/blicharski.html [dostęp: 30.09.2022]

Autor hasła

Bożena Kubit [wrzesień 2022 r.]