August Smolański

ur. 17.01.1905 r. w Samborze, woj. lwowskie (obecnie Ukraina), zm. 4.01.1974 r. w Katowicach – inżynier elektryk, elektroenergetyk przemysłowy, pionier elektrotechniki górniczej.

Imię i nazwisko	August Smolański
Data i miejsce urodzenia	17.01.1905, Sambor
Data i miejsce śmierci	4.01.1974, Katowice
Zawód	inżynier elektryk, elektroenergetyk przemysłowy

August Smolański w 1929 r. ukończył studia z dziedziny elektrotechniki w Politechnice Lwowskiej. Po studiach, aż do 1938 r. pracował jako inżynier-rewident Oddziału Elektrotechnicznego Stowarzyszenia Dozoru Kotłów Parowych w Katowicach, którego dyrektorem od 1927 r. był Jan Obrąpalski – wybitny elektroenergetyk polski. A.S. prowadził tam pomiary dotyczące szeroko pojętej gospodarki energetycznej kopalń, hut i elektrowni górnośląskich, często przy zastosowaniu oryginalnych metod badawczo-pomiarowych. Korzystając z zebranych wyników pomiarów opracował pod kierunkiem prof. Włodzimierza Krukowskiego dysertację pt. Upływ prądu z długich przewodników uziemionych, za którą uzyskał stopień doktora nauk technicznych w czerwcu 1939 r. Od lutego 1938 do września 1939 r. pracował w spółce akcyjnej „Lignoza” jako kierownik oddziału elektrycznego w generalnej dyrekcji tej firmy w Katowicach. Ponadto obejmował podobne stanowisko w fabryce zapalarek i lamp górniczych w Starym Bieruniu. W czasie II wojny światowej został skierowany do pracy jako inżynier w zakładach Siemens-Schuckertwerke w Berlinie, gdzie do września 1940 r. prowadził badania materiałów magnetycznych. Następnie do 1944 r. pracował jako inżynier projektowy w oddziale tej firmy w Katowicach, a potem w firmie Elin-Schorchwerke w Wiedniu projektując elektrownie i urządzenia elektryczne w kopalniach Śląska, Zagłębia i Moraw. W 1945 r. powrócił do Katowic, gdzie współdziałał przy uruchomianiu elektrowni oraz fabryk elektrotechnicznych Śląska, jako naczelny dyrektor Zjednoczenia Przemysłu Elektrotechnicznego. Przez rok był dyrektorem naczelnym Zjednoczenia Przemysłu Lamp Elektrycznych. W latach 1946–1948 pracował jako doradca techniczny w Zjednoczeniu Energetycznym Zagłębia Węglowego. Od 1948 r. objął stanowisko pracownika naukowego w Głównym Instytucie Górnictwa (GIG) w Katowicach pracując w Kopalni Doświadczalnej „Barbara” w Mikołowie. W 1962 r. uzyskał stanowisko samodzielnego pracownik naukowo-badawczego, potem docenta. Opracował wiele metod badawczo-pomiarowych, w szczególności dotyczących zapobiegania wybuchom. Wykonał wiele badań i ekspertyz, które przyczyniły się do skrócenia postojów awaryjnych, zapobiegły wypadkom i dały oszczędności w elektrotechnice górniczo-hutniczej, a także w przemyśle cementowym i papierniczym. Od 1969 r. do śmierci był kierownikiem Pracowni Systemów Energetycznych w Ośrodku Naukowo-Badawczym Energetyzacji Kraju przy GIG, gdzie kierował problematyką niezawodności w energetyce. Badania naukowo-techniczne ogłaszał w licznych czasopismach w kraju i za granicą. Od 1932 r. należał do Koła Energetyków w Polskim Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Województwa Śląskiego w Katowicach, oraz do Oddziału Zagłębia Węglowego Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP). W latach 1935–1939 był w Zarządzie Głównym SEP w Warszawie członkiem Podkomisji Kinematografów oraz Podkomisji Urządzeń Rentgenowskich przy Komisji Przepisów Budowy i Ruchu oraz w Komisji Przyrządów Wysokiego Napięcia. Był referentem projektu nowej normy PNE 11-1934 Przepisy budowy i ruchu urządzeń elektrycznych prądu silnego w kinematografach.

Bibliografia podmiotowa

Smolański A., Pomiary kompensacyjne stratności izolacji, Katowice 1969.

Smolański A., Katalizowany czujnik termoelektrycznych kopalnianych gazów palnych, Katowice 1970.

Smolański A., Oscylograficzne badania zaburzeń ruchu elektrycznych maszyn wyciągowych, Katowice 1971.

Smolański A., Analiza zagadnień niezawodności w energetyce, Katowice 1972.

Bibliografia przedmiotowa

Kubiatowski J., Doc. dr inż. August Smolański (1905–1974), „Przegląd Elektrotechniczny” 1984, nr 7, s. 255.

Autor hasła

Jerzy Hickiewicz, Piotr Rataj [listopad 2022 r.]