Antoni Żychiewicz

Z Kresowianie na Śląsku
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

vel Rudolf Hobler vel Piotr Płoński vel Piotr Uzdecki vel Edmund Zaleski ps. „Listek”, „Przerwa”, „Puszczyk”, ur. 17.01.1919 r. we Lwowie (obecnie Ukraina), zm. 23.08.2005 r. w Soli- Kiczora (woj. śląskie) – żołnierz wojny obronnej 1939 r. i Armii Krajowej, inżynier elektronik, pracownik naukowy

Imię i nazwisko Antoni Marian Piotr Żychiewicz
Data i miejsce urodzenia 17.01.1919, Lwów
Data i miejsce śmierci 23.08.2005, Sól-Kiczora
Zawód żołnierz, inżynier elektronik, pracownik naukowy

Antoni był synem Emila Żychiewicza, wicedyrektora Zjednoczonych Zakładów Kartograficznych i Wydawniczych „Książnica-Atlas” (wydawnictwo szkolne i naukowe działające w latach 1924–1941 we Lwowie) i Marii z domu Wierzyckiej. Miał starsze rodzeństwo: brata i siostrę.

W 1937 r. ukończył VIII Państwowe Gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego we Lwowie, następnie odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1938 r. rozpoczął studia na Wydziale Elektrotechnicznym Politechniki Lwowskiej, które przerwała II wojna światowa. 2 października 1938 r. brał udział w zajęciu Zaolzia (należącego do Czechosłowacji), przez oddziały Wojska Polskiego dowodzone przez gen. Władysława Bortnowskiego (1891-1966). W czasie kampanii wrześniowej, w 1939 r. brał udział w obronie Lwowa. 18 września 1939 r. ewakuowano się z zajętych ziem polskich, A. Ż. wraz z innymi żołnierzami przekroczył granicę polsko-węgierską. Został internowany na Węgrzech. Uciekł z transportu, dotarł w listopadzie do Francji, gdzie służył jako instruktor w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Camp de Coëtquidan – obozie wojskowym na terenie Bretanii. Od 12 września 1939 r. do 17 czerwca 1940 r. obóz znajdował się pod komendą władz polskich.

Następnie został skierowany do 4 pułku artylerii lekkiej. Po kapitulacji Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie odbył staż w oddziałach brytyjskich. Służył w 10 dywizjonie artylerii motorowej, od października 1940 r. w 1 Oddziale Rozpoznawczym I Korpusu Polskiego, a od lutego 1942 r. w 10 pułku artylerii lekkiej. W 1942 r. otrzymał awans na podporucznika.

Ożenił się w 1942 r. z Ireną Siwińską (1920-1976), z którą miał dwoje dzieci: Martę (ur. w 1947 r.) i Pawła (ur. w 1953 r.). W 1971 r. powtórnie ożenił się, z Hanną Żwiryk (ur. w 1940 r.).

Zgłosił się do służby w okupowanej Polsce. Przeszedł szkolenie konspiracyjne w zakresie dywersji i szkolenie pancerne, został zaprzysiężony 29 listopada 1942 r. na rotę Armii Krajowej (AK) w Oddziale VI Naczelnego Wodza ppłk dypl. Michała Protasewicza (27 marca 1942 – 10 lipca 1944), z siedzibą w Londynie. Zadaniem oddziału było utrzymanie łączności radiowej i kurierskiej w Londynie z Komendantem Głównym Armii Krajowej w okupowanej Polsce

W nocy 17/18 lutego 1943 r. został zrzucony jako cichociemny do kraju w ramach operacji „Wall” (zrzut na placówkę odbiorczą „Lis”- 14 km na południowy wschód od Mińska Mazowieckiego). Po aklimatyzacji w Warszawie dostał przydział do oddziału dywersyjnego majora Jana Mielczarskiego „Sana”, działającego w ramach Kedywu Obszaru Zachodniego AK. Antoni Żychiewicz pod kryptonimem „Przerwa”, „Puszczyk”, „Listek” uczestniczył w wielu akcjach dywersyjnych w okupowanej Polsce.

[Cyt:] – „Wyszkoleni w Wielkiej Brytanii spadochroniarze mieli w Polsce zajmować się organizacją ruchu oporu i walką z nazistami. Zrzucono na teren Polski 316 cichociemnych. Kilku zginęło w czasie lotu do Polski, dziesiątki poległy w walce z okupantem, również w czasie powstania. Prawie 30 zamordowało gestapo. Inni zmarli w obozach koncentracyjnych, albo zażyli truciznę po aresztowaniu, kilku stracono po wojnie. Pośród tych, którzy przetrwali trudy wojny i czasy komunizmu, byli m.in. Stefan Bałuk, Elżbieta Zawadzka, Jan Nowak Jeziorański, Alojzy Józekowski, Józef Zabielski, Antoni Żychiewicz, Bolesław Polończyk czy Aleksander Tarnawski”. [

W czasie powstania warszawskiego w 1944 r. został ujęty przez Niemców w pierwszej połowie sierpnia i wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen (obecnie dzielnica Oranienburga, około 30 km na północ od Berlina.). Po wyzwoleniu obozu w 1945 r. wrócił ciężko chory do Polski.

Początkowo pracował jako pomocnik w piekarni. W 1946 r. podjął przerwane studia, początkowo na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Po przeniesieniu się do Wrocławia podjął studia na Wydziale Elektromechanicznym, a w 1949 r. przeniósł się na Wydział Łączności Politechniki Wrocławskiej. W grudniu 1950 r. uzyskał dyplom magistra inżyniera. Pracował jako młodszy asystent, a później asystent na Politechnice Wrocławskiej.

Ponieważ był poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa PRL, często zmieniał pracę. Od 1953 r. był kierownikiem Laboratorium Badawczego Zakładu Budowy Naukowej Aparatury Elektronicznej, a od 1955 r. kierownikiem oddziałów produkcyjnych w Gliwicach i Katowicach Zjednoczonych Zespołów Gospodarczych „INCO”. W latach 1959 - 1961 był zatrudniony w Głównym Instytucie Górnictwa jako asystent, a później starszy asystent. W 1961 r. pracował jako konstruktor, później główny konstruktor w Hutniczym Przedsiębiorstwie Pomiarowym. W tym samym roku zmienił pracę i zatrudnił się jako kierownik wydziału w Zakładzie Doświadczalnym Hutnictwa Żelaza i Stali Politechniki Śląskiej, a od 1971 r. jako pracownik kontroli jakości, później kierownik Zakładu Doświadczalnego Elektroniki i Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Śląskiej. Ze względów politycznych nie uzyskał zgody na otwarcie przewodu doktorskiego. Odszedł na emeryturę w 1979 r.

Odznaczony: Orderem Virtuti Militari, Odznaką „CC” (Cichociemnych), Medalem za wojnę 1939 r., Krzyżem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim.

Pochowany na cmentarzu w Soli-Kiczorze.

Bibliografia przedmiotowa

Broś B., Śp. dr Antoni Żychiewicz (1919 - 2005), „Semper Fidelis” 2005, nr 5(80), s.63-64.

Tochman K. A., Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica 1994, s. 145-146. Tucholski J., Cichociemni, Warszawa 1984, s. 446. Tucholski J., Cichociemni 1941–1945, Sylwetki spadochroniarzy, Warszawa 1981, s. 127-128.ciej Szczurowski – Geneza formowania Armii Polskiej we Francji 1939-1940

Autor hasła

Jerzy Hubicki, Maria Kalczyńska